Vì sao cần chăm sóc sơ sinh thiết yếu với bà mẹ và trẻ ngay sau đẻ?

Tiêm vào bắp đùi cho mẹ 10 đơn vị oxytocin, cho tiếp xúc da kề da, trẻ bú mẹ sớm… là những bước trong quy trình chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau đẻ vô cùng tiến bộ, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe của cả mẹ và trẻ sơ sinh.

1. Các kỹ thuật chăm sóc thiết yếu cho bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau đẻ

Hiện nay, các bước chăm sóc sơ sinh thiết yếu được đánh giá là phương pháp vô cùng tiến bộ, có thể giúp trẻ sơ sinh phòng tránh nguy cơ bị mất nhiệt và không được bú mẹ dẫn đến suy dinh dưỡng, nhiễm khuẩn, đồng thời giúp cho sản phụ nhanh hồi phục sức khỏe.

Để có được hiệu quả tốt nhất, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra khuyến cáo áp dụng 6 bước chăm sóc trẻ sơ sinh sau đẻ và bà mẹ trong và ngay sau khi sinh bao gồm:

• Bước 1: Lau khô và ủ ấm trẻ sơ sinh bằng cách cho trẻ được tiếp xúc da kề da với mẹ trong vòng ít nhất 90 phút sau sinh (cho trẻ nằm trên bụng mẹ).
• Bước 2: Tiêm bắp 10 đơn vị oxytocin.
• Bước 3: Kẹp dây rốn muộn và kẹp và cắt dây rốn một thì.
• Bước 4: Kéo dây rốn có kiểm soát.
• Bước 5: Xoa đáy tử cung 15 phút/lần trong vòng 2 giờ đầu ngay sau đẻ.
• Bước 6: Hỗ trợ cho trẻ được bú mẹ sớm và hoàn toàn.

2. Lợi ích từ phương pháp chăm sóc sơ sinh thiết yếu

Chăm sóc sơ sinh thiết yếu sớm được thực hiện bằng các biện pháp đơn giản, chi phí ít nhưng có thể bảo vệ được trẻ sơ sinh và giảm tỷ lệ tử vong đáng kể.

Quy trình chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau đẻ được bắt đầu bằng cái ôm giữa mẹ với con hay duy trì bằng tiếp xúc da kề da, phương pháp này không chỉ giúp ủ ấm trẻ sơ sinh, chuyển máu từ bánh nhau và những lợi khuẩn từ mẹ sang con mà còn giúp gọi sữa nhanh về.

Đặc biệt, trẻ được tiếp xúc da kề da với mẹ ngay từ những phút đầu sau khi sinh sẽ giúp tăng sự tương tác sớm giữa mẹ và con, hơi ấm từ mẹ sẽ giúp trẻ không bị hạ thân nhiệt, trẻ sẽ học được cách tìm vú mẹ sớm và bú mẹ khỏe hơn, nhờ vậy mà người mẹ cũng sẽ vơi bớt phần nào nỗi lo lắng và đau đớn trong quá trình vượt cạn.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trẻ sơ sinh khi được da kề da với mẹ ngay sau khi sinh sẽ ít quấy khóc hơn các trẻ được nhân viên y tế chăm sóc và trẻ cũng sẽ gần gũi với mẹ hơn.

Sau tiếp xúc da kề da với mẹ thì kẹp dây rốn được thực hiện và cắt rốn bằng dụng cụ tiệt trùng là bước quan trọng trong 6 bước chăm sóc trẻ sơ sinh sau đẻ.

Một số nghiên cứu về sinh lý ở trẻ sơ sinh đã chỉ ra rằng, trong phút đầu tiên sau sinh lượng máu truyền từ bánh nhau sang trẻ đạt khoảng 80ml và sau 3 phút có thể lên tới 100 ml. Lượng máu này sẽ giúp cung cấp một lượng sắt tương ứng 40-50mg/kg cân nặng của trẻ, cùng với lượng sắt của cơ thể có thể giúp trẻ ngăn ngừa tình trạng thiếu máu thiếu sắt trong năm đầu đời, đặc biệt ở trẻ sinh non thiếu tháng, giảm tỷ lệ xuất huyết não do giảm prothrombin.

Xuất phát từ các nghiên cứu lâm sàng và thực tế về việc kẹp cắt dây rốn đúng thời điểm mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho trẻ sơ sinh. Năm 2012, WHO đã đưa ra khuyến cáo nên kẹp cắt dây rốn muộn cho tất cả các trường hợp đẻ thường để ngăn ngừa tình trạng thiếu máu sau sinh ở trẻ. Trường hợp trẻ bị ngạt cần phải hồi sức tích cực hay mẹ cần cấp cứu sản khoa thì phải kẹp rốn sớm.

Nếu ca sinh an toàn thì nên cho trẻ bú sớm và bú sữa mẹ hoàn toàn trong những giờ đầu sau sinh và hoàn toàn trong 6 tháng đầu, đồng thời bổ sung thêm các thực phẩm thích hợp khác cho đến khi trẻ được 2 tuổi hoặc lâu hơn tùy trường hợp. Việc làm sẽ giúp ngăn ngừa tỷ lệ tử vong do tiêu chảy và nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính trong 3 tháng đầu. Cho trẻ bú sớm là một trong những bước chăm sóc sơ sinh thiết yếu không chỉ có lợi cho trẻ mà còn giúp kích thích tuyến yên tăng tiết oxytocin để giúp tử cung co bóp tốt hơn, phòng ngừa băng huyết sau sinh.

Sau bữa bú đầu tiên của trẻ có thể thực hiện các bước chăm sóc thường quy khác cho trẻ như tiêm vitamin K, tiêm phòng, nhỏ thuốc mắt, cân bé và thăm khám toàn thân, các bước cần thực hiện theo thứ tự chuẩn để có thể đạt được kết quả tối ưu.

Các bước trong chăm sóc sơ sinh thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong, ngay sau đẻ thường hay đẻ mổ thực hiện rất đơn giản nhưng lại mang đến nhiều lợi ích thiết thực cho bà mẹ và trẻ sơ sinh. Quy trình chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau đẻ có thể được thực hiện ở tất cả các phòng đẻ mà không cần chuẩn bị phức tạp hoặc đòi hỏi các công nghệ đắt tiền, chính vì thế, cần nhân rộng hơn nữa, đặc biệt là các vùng sâu vùng xa.