Làm sao để biết trẻ sơ sinh đủ ấm?

Không phải bậc cha mẹ nào cũng biết phân biệt chính xác tình trạng trẻ sơ sinh nóng hay lạnh. Trong những tháng đầu đời, nhiệt độ cơ thể trẻ sơ sinh không ổn định do khả năng điều chỉnh nhiệt độ chưa hoàn chỉnh. Bố mẹ luôn tìm cách để ủ ấm cho trẻ sơ sinh bằng các biện pháp dân gian như mặc áo quần ấm, mang găng tay, đội mũ, quấn khăn, thậm chí sử dụng lò than. Tuy nhiên, đây không phải là việc làm đúng đắn, thậm chí có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ.

1. Làm sao để nhận biết trẻ sơ sinh nóng hay lạnh?

Nhiệt độ cơ thể trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nên được duy trì ở mức 36.5 – 37.2 độ C ( nhiệt đọ cặp ở nách) hoặc dao động nhẹ xung quanh trị số trung bình. Trẻ sơ sinh không có khả năng tự điều hòa thân nhiệt như người lớn. Theo đó, cơ thể trẻ dễ bị mất nhiệt qua các bề mặt da không được che phủ như đầu, bàn tay và bàn chân, hay còn gọi là vùng tản nhiệt. Tương tự như thế, nếu trẻ không được mặc ấm đủ lúc ở trong phòng lạnh, nhiệt độ cơ thể trẻ sơ sinh sẽ giảm xuống đến mức nguy hiểm. Do đó, kể cả khi thời tiết ấm hơn, bố mẹ cũng cần giữ ấm đủ cho trẻ. Vào các tháng mùa lạnh, bố mẹ nên theo dõi và kiểm tra nhiệt độ ở cả bên ngoài và bên trong phòng bé.

Khi nhiệt độ cơ thể tăng từ 38 độ C trở lên nghĩa là trẻ đang sốt. Một số dấu hiệu gợi ý tình trạng tăng nhiệt độ cơ thể trẻ sơ sinh bao gồm:

• Sờ thấy nóng hơn ở các khu vực trán, lưng hoặc bụng
• Trẻ vã mồ hôi
• Hai má ửng đỏ

Khi nghi ngờ trẻ sốt, bố mẹ nên sử dụng nhiệt kế để đo nhiệt độ chính xác cho trẻ. Sau đó, bố mẹ có thể quyết định có cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế hay không.

Ngược lại, một số dấu hiệu gợi ý nhiệt độ cơ thể trẻ sơ sinh thấp bao gồm:

• Sờ thấy bàn tay và bàn chân lạnh hoặc vùng da gáy lạnh cũng là dấu hiệu gợi ý nhiệt độ của trẻ thấp.
• Da tái nhợt: dấu hiệu này xuất hiện kèm với tình trạng giảm hoạt động là dấu hiệu gợi ý rõ tình trạng hạ thân nhiệt.
• Trẻ quấy khóc không rõ lý do: Khi mới cảm thấy lạnh, trẻ sơ sinh có thể quấy khóc mà không rõ lý do như một dấu hiệu gợi ý và cảnh báo với bố mẹ. Khi điều này xảy ra, nên mặc thêm đồ ấm để khiến trẻ thoải mái hơn.
• Trẻ hắt xì hơi: đây là một phản xạ liên quan đến vùng dưới đồi, nơi kiểm soát nhiệt độ trung tâm của cơ thể. Điều này giải thích tại sao trẻ thường hắt xì khi cảm lạnh.
• Trẻ ít hoạt động: đây là dấu hiệu nguy hiểm nhất khi trẻ bị lạnh. Những dấu hiệu gợi ý tình trạng hạ thân nhiệt ở trẻ kể trên không nên được bỏ qua vì có thể bỏ lỡ giai đoạn phục hồi cho trẻ. Khi trẻ trở nên lừ đừ ít hoạt động, tình trạng hạ thân nhiệt đã đến mức nặng nề.

2. Các biện pháp giúp giữ ấm cơ thể trẻ

Nhiều người đang hiểu sai về khái niệm giữ ấm cơ thể cho trẻ sơ sinh. Các biện pháp dân gian giữ ấm bảo vệ trẻ theo kinh nghiệm vẫn được thực hiện như cho trẻ mặc nhiều lớp áo quần, kết hợp với quấn khăn và nằm lò than trong thời gian dài. Đây là những cách làm không đúng, thậm chí có thể ảnh hưởng không tốt đến cả sức khỏe của mẹ và bé. Đa số những cách làm này đều khiến nhiệt độ của trẻ tăng cao, gây đổ nhiều mồ hôi. Mồ hôi bay hơi sẽ dẫn đến mất nhiệt khiến bé tự cảm lạnh và dẫn đến các bệnh lý khác nhau, thường gặp nhất là viêm phổi. Bên cạnh đó, việc quấn bé trong nhiều lớp vải cản trở động tác hô hấp và quá trình vận động.

Giữ ấm đúng cách không phải là việc làm dễ dàng. Trước hết bố mẹ cần nắm các dấu hiệu gợi ý tình trạng rối loạn thân nhiệt của trẻ và áp dụng các biện pháp hỗ trợ điều chỉnh để giúp bé cảm thấy thoải mái hơn.

Trẻ sơ sinh nên được đội mũ vì đây là nơi tỏa ra hơn 85% nhiệt lượng của cơ thể, đặc biệt ở những trẻ sinh non. Tuy nhiên, ở những trẻ lớn khoảng vài tháng tuổi và phát triển bình thường, bố mẹ không cần tiếp tục đội mũ trong khi đang ngủ. Việc đội mũ trong trường hợp này không những không có lợi mà còn ảnh hưởng xấu tới hoạt động của hệ thần kinh trung ương do nhiệt độ vùng đầu tăng cao hơn mức bình thường.

Lựa chọn áo quần cho trẻ sơ sinh với các chất liệu mỏng nhẹ, thông thoáng và dễ dàng trong việc thay đổi. Cotton là một trong những chất liệu phù hợp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vì mỏng, nhẹ và khả năng thấm mồ hôi tốt. Bố mẹ không cần mặc quá nhiều lớp áo quần cho trẻ, thay vào đó, nên quan sát các biểu hiện của trẻ để đánh giá sơ bộ nhiệt độ cơ thể trẻ sơ sinh, từ đó có các biện pháp điều chỉnh phù hợp.

Trong trường hợp trẻ sơ sinh bị bệnh khiến trẻ sốt cao, việc mặc quần áo nhiều lớp là một phương án cần tránh. Sờ vào các vùng trên cơ thể như trán, cổ, lưng, lòng bàn tay, bàn chân có thể thấy nóng do nhiệt độ cơ thể tăng cao. Trẻ cần được mặc áo quần thông thoáng và lau nước ấm để tăng quá trình tự thải nhiệt của cơ thể và giúp hạ sốt nhanh. Cho trẻ vào phòng thoáng nhưng hạn chế có gió lùa, tránh hít thở trực tiếp luồng khí lạnh từ máy điều hòa nhiệt độ.

Tương tự, trong mùa hè nóng bức hay khi vào phòng có nhiệt độ cao, bố mẹ cần linh hoạt loại bỏ bớt áo quần cho trẻ, để lại lớp áo quần mỏng mát. Nên thường xuyên theo dõi và kiểm tra nhiệt độ bằng nhiệt kế để có các biện pháp phù hợp tiếp sau đó.

Nhận biết việc trẻ sơ sinh đã đủ ấm hay chưa rất quan trọng để các bậc cha mẹ có hướng điều chỉnh nhiệt độ cũng như theo dõi nhiệt độ cơ thể và chăm bé tốt nhất.